NA SUNČANOJ STRANI: NEGOTIN, PRESTONICA SRPSKE MUZIKE I KULTURE

Svečanost u slavu našeg najistaknutijeg i najznačajnijeg kompozitora Stevana Stojanovića Mokranjca otvorena je juče dvorištu njegove rodne kuće u prisustvu brojnih gostiju i Negotinaca. Nakon izvođenja himne “Bože pravde” i podizanja festivalske zastave uz zvuke fanfare, brojne delegacije položile su cveće na Mokranjčev spomenik, rad vajara Nebojše Mitrića.

– Negotinac Stevan Stojanović Mokranjac je od svojih prvih životnih koraka načinjenih upravo na ovom mestu, do stvaranja najznačajnijih i najlepših horskih kompozicija i srpske duhovne muzike, osnivanja prve Srpske muzičke škole i Prvog gudačkog kvarteta, do prvog predsednika Udruženja srpskih muzičara i svojevrsnog ambasadora srpske muzike, prešao dalek životni put. Plodonosan i za vek vekova upamćen, životni put velikana naše muzike Stevana Mokranjca, završen pre 110 godina, krajem septembra 1914. godine, deo je našeg kulturnog nasleđa i čvrsto je utkan u temelje naše nacionalne muzike. Svojim neprevaziđenim opusom zasnovanim na folkloru, tradiciji i duhovnosti zaslužan je i za uvođenje posebne muzičke lepote čije izvođenje traje duže od veka nakon kompozitorove smrti. Obaveza i odgovornost Negotina, naše države i svakog pojedinca je da zajedno posvećeno radimo na promovisanju Mokranjčevog stvaralaštva i čuvanju njegove zaostavštine, poručio je u pozdravnoj reči predsednik opštine Negotin Vladimir Veličković.

Ovogodišnji besednik svetski priznat srpski bariton Željko Lučić je rekao da mu je velika  čast da govori na otvaranju festivala Mokranjčevi dani.

 – Još od prve polovine 19. veka pa do danas, horsko muziciranje predstavlja jedan od „kamena temeljaca“ i važnih oslonaca našeg muzičkog života. To je, još u mladosti, najverovatnije osetio i sam Stevan Mokranjac, učeći pevanje (nešto kasnije i violinu) u okviru osnovnog i gimnazijskog obrazovanja u Negotinu, Zaječaru i Beogradu, i posebno od kada je, davne 1873, postao pevač pripravnik, a tri godine kasnije redovni član Prvog beogradskog pevačkog društva. Posvetivši se horskoj muzici, isprva kao pevač, a potom i kao kompozitor i dirigent, sa znanjem stečenim na prestižnim evropskim školama, Mokranjac je srpskoj muzičkoj kulturi podario najlepše stranice svetovne i duhovne horske muzike i obezbedio joj sigurno mesto među drugim velikim nacionalnim kulturama Evrope XIX veka. Tako je ostalo i danas, kada je Mokranjčevo delo priznato i izvođeno širom sveta, a pogotovo u Srbiji, gde skoro svaki hor na repertoaru ima barem jednu Mokranjčevu kompoziciju.

Lučić je poručio da gotovo  nema našeg kompozitora koji je posle svoje smrti nastavio da živi u srpskoj muzičkoj kulturi poput Mokranjca.

– Da smo Mokranjčevim putem nastavili, svedoči i ovaj festival. Svake godine, okupljaju se horovi koji učestvuju na natpevavanju, održavaju se koncerti, naučne tribine, predstavljaju se brojni kulturni sadržaji koji su nam danas, čini se, potrebni više nego ikad. Na sreću, Mokranjac nam je pokazao kako se u umetnosti od malo može dobiti mnogo: kako kroz horski zvuk može da zazvuči moćan simfonijski orkestar, monumentalne orgulje, operske arije, kamerni ansambli i brojni drugi sastavi i žanrovi koje Mokranjac u ondašnjoj Srbiji nije bio u prilici da komponuje, ili ih je komponovao srazmerno malo. Uprkos tome, ostavio nam je u nasleđe veliku umetnost, a naša dužnost je da je, kao i do sada, održavamo živom.

Svečanost posvećenu našem velikanu, rodonačelnike srpke horske muzike u Srbiji, jednom od začetnika kamernog muziciranja, muzičkom pedagogu, vrhunskom kompozitoru otvorio je u ime Ministarstva kulture Dejan Antić, državni sekretar.

–  Ovde gde Timok pozdravlja Veljkov grad, ovde u srcu Negotinske Krajine, rodilo se mnogo znamenitih ličnosti koje su svojom hrabrošću i junaštvom, ali i svojim talentom i darovitošću u modernoj srpskoj  duboko urezale svoje ime i prezime. Ako ćemo ih meriti u uspesima u prirodnim naukama, onda je to ime velikoj fizičara Đorđa Stanojevića. Ako ćemo ih meriti po junaštvu i po hrabrosti, onda je to ime slavnog Veljka Petrovića, čuvenog Hajduk Veljka, ali ako ćemo ih meriti po muzičkom talentu i po istančanom talentu za zvuk i pesmu, onda je to ime našeg velikog srpskog kompozitora Stevana Stojanovića Mokranjca.

O značaju muzičke zaostavštine  kompozitora Stevana Mokranjca do razvoja festivala posvećenog njegovom delu i dostignuću Antić je istakao:

– Prošlo je punih jedanaest decenija od njegovog upokojenja a Mokranjac zahvaljujući svojim rukovetima, zahvaljujući liturgiji, zahvaljujući Heruvinskoj pesmi, zahvaljujući veličanstvenim kompozicijama i dan danas živi među Srbima. Evo večeras nas je okupio 58. put na jednom od najdivnijih i najreprezentativnijih festivala u Srbiji koji nosi njegovo ime. Treba pomenuti da su Opština Negotin i Dom kulture uložili veliki trud i napor da Mokranjčevi dani od muzičkofolklornog takmičenja preraste u ozbiljnu nacionalnu muzičku manifestaciju.

Festival je otvoren izvođenjem VI rukoveti koju su zajedno, uz dirigentsko vođenje Senke Milisavljević otpevali Pevačko društvo Prepodobni Rafailo Banatski iz Zrenjanina, pobednik Natpevavanja horova 52. Mokranjčevih dana i horovi iz Negotina.