Društveno vodoprivredno preduzeće “Erozija“ Knjaževac osnovano 1955. godine, bilo je vodeće hidrograđevinsko preduzeće u istočnoj Srbiji u vreme SFRJ. Vredni radnici ovog preduzeća izgradili su čitave odbrambene nasipe na rekama u Istočnoj Srbiji i izvodili sve vrste radova koji se odnose na zaštitu stanovništva od bujičnih potoka i nabujalih reka. Nažalost, u vremenu tranzicije posle 2000. godine ovo preduzeće podelilo je sudbinu većine knjaževačkih firmi i danas postoji samo u Agenciji za privredne registre. Veliki deo imovine preduzeća, pre svega osnovnih sredstava, završio je na sudskoj prodaji, a činjenica da su u ovom preduzeću svojinsko-pravni odnosi rešeni tek 2015. godine, transformacijom društvenog preduzeća u društvo sa ograničenom odgovornošću čiji je osnivač i jedini član Republika Srbija, nije pomogla oporavak ove firme.
Ž
Železnička pruga. Pruga Knjaževac – Zaječar počela je da se gradi 1909. godine. Prvi voz koji se zaustavio u Knjaževcu jeste voz iz Zaječara, u jeku Prvog svetskog rata, dana 15.01.1915. godine. Nešto kasnije počeli su radovi na izgranji železničke pruge u pravcu Niša, koji zbog konfiguracije terena nimalo nisu bili jednostavni. Železničku prugu Knjaževac – Niš sa čak 36 tunela i 20 mostova izgradili su majstori iz Like i Dalmacije i prvi voz je istom prošao dana 15.08.1922. godine, od kada se smatra da je Knjaževac železnički povezan sa većim gradskim centrima. Na pruzi u knjaževačkom delu postoje tri stanice (Podvis, Knjaževac i Minićevo), a pored putničkog transporta obavlja se i teretni transport. Ukupna dužina železničke ruge kroz Opštinu Knjaževac je 33 km. U vreme pisanja ovog teksta u toku su završni radovi na rekonstrukciji pruge Niš-Knjaževac.
Z
Zaglavak je mikroregija Opštine Knjaževac, koja je na severu omeđena Jelašničkom rekom, na zapadu delom puta Knjaževac-Pirot, na jugu Repušničkom rekom, a na istoku granicom sa Bugarskom, odnosno Starom Planinom. Po verovanju, ova oblast je dobila ime jer se ima utisak da je čitav predeo “zaglavljen“ između Stare Planine i doline Trgoviškog Timoka. Na teritoriji Zaglavka nalaze se 22 sela, od kojih je većina u izumiranju (izuzimajući Trgovište), a na ovom prostoru nalazi se prvo selu u Srbiji koje je zvanično ostalo bez stanovnika, selo Repušnica zime 1998/99. Pored Repušnice, stalnih stanovnika nema i u Papatni, a u još 9 sela broj stanovnika manji je od 10! Razlog zbog čega je Zaglavak ostao skoro bez stanovnika leži u činjenici da su planinska sela u ovoj oblasti izuzetno siromašna i da je narod sa ovih prostora skoro pa organizovano napuštao svoje domove u potrazi za boljim životom. Tako se danas u selu Trgovište, koje je spojeno sa gradom Knjaževcom pa se može smatrati i prigradskim naseljem, nalaze Repušnička mala i Dejanovska mala (misli se na “mahale“ kao delove naselja), koju su naselili doseljenici iz ovih zaglavačkih sela.
I
Fabrika malih traktora i mašina- IMT Knjaževac počela je sa radom 1950. godine, kao mala zanataska radionica pri tadašnjem Fondu za mehanizaciju. Nakon nekoliko organizacionih transformacija, 1967. Godine zaključen je ugovor sa firmom “Agria“ iz tadašnje Zapadne Nemačke o zajedničkoj proizvodnji motokultivatora i malih traktora sa priključnim oruđima. Od 1970. godine firma posluje u sastavu Industrije mašina i traktora Beograd, a izgradnja fabrike motokultivatora i malih traktora 1973. i fabrike benzinskih motora 1976. godine trasirali su ovo preduzeće u red stabilnih fabrika iz oblasti metalske industrije. Pored matične fabrike u Knjaževcu, na programu IMT razvijala su se i druga metalska preduzeća na teritoriji Opštine Knjaževac- FAPOK u Kalni i Mašinska radionica u Vini. Danas je ovo preduzeže u stečaju, a iz stečajne mase polako se prodaje pokretna i nepokretna imovina u cilju namirenja stečajnih poverilaca. Ostalo je upamćeno da su mali traktori IMT 506 i IMT 509 (popularne “šestica“ i “devetka“) veoma popularni kod poljoprivrednika ne samo na teritoriji Opštine Knjaževac i da se i danas uspešno koriste u obavljanju svakodnevnih poslova u poljoprivrednim domaćinstvima širom Srbije.
J
Jakovljević Stevan (1890-1962), srpski biolog, književnik i redovni Član Srpske akademije nauka i umetnosti, rodio se u Knjaževcu. U Beogradu je završio studije biologije i bio je profesor na Farmaceutskom fakultetu u istom gradu. Pored profesorskog poziva, uspešno se bavio i književnošću i podstaknut sećanjima iz Prvog svetskog rata u kome se borio kao oficir srpske vojske, napisao je kultnu trilogiju romana “Srpska trilogija“, izdatu 1937. godine, koju čine tri romana- “Devetstočetrnaesta“, “Pod Krstom“ i “Kapija slobode“. Drugi svetski rat proveo je u zarobljeništvu u Nemačkoj i Italiji. Stevan Jakovljević bio je rođeni brat poznate književnice Mirjane Jakovljević Mir Jam, a preminuo je u Beogradu 1962. godine.
K
Brdo Karadžin nalazi se u ataru sela Štrbac, na desetak kilometra južno od Knjaževca. Na ovom brdu je dana 08.08.1941. godine osnovan Zaglavsko-timočki partizanski odred, prva partizanska jedinica na teritoriji Opštine Knjaževac. Odred je na početku činilo 13 boraca, a prvi arsenal činile su po četiri puške i bombe i po dva pištolja i parabeluma. Prvi direktni sukob sa neprijateljem zbio se 27. septembra, kada je u borbi sa nemcima i četnicima Koste Pećanca kod Štitarca poginulo pet boraca, a jedan je zarobljen. Zaglavsko-timočki partizanski odred spojio se 08. oktobra sa Boljevačkim partizanskim odredom u Knjaževačko-boljevski partizanski odred. Na herojstvo neumrlih boraca sa Karadžina podseća monumentalni spomenik od belog mermera, koji je vidljiv i sa magistralnog puta Knjaževac-Pirot. Ispod spomenika nalazi se spomen dom palih boraca, nazvan “Prva partizanska kasarna“.
